Κ. Μάλαμα : Καταθέτουμε πρόταση βιώσιμης ανάπτυξης απέναντι στο μονόδρομο των εξορύξεων.

Ομιλία στο σχέδιο νόμου “Κύρωση Επενδυτικής Συμφωνίας μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Μονοπρόσωπης Ανώνυμης Εταιρείας με την επωνυμία “Ελληνικός Χρυσός μονοπρόσωπη ανώνυμη εταιρία μεταλλείων και βιομηχανίας χρυσού και συναφείς διατάξεις”. Διαρκής Επιτροπή Παραγωγής κι Εμπορίου 16.3.2021

Το γεγονός, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι ότι ο υπουργός δεν θα μιλήσει σήμερα στην επιτροπή, αλλά και το ότι απουσιάζει, έχει φύγει, τι να σημαίνει άραγε; Πως μεταφράζεται αυτό; Έχει παραδώσει τα όπλα; Θεωρεί ότι το συγκεκριμένο θέμα στη συγκεκριμένη επιτροπή είναι ασήμαντο; Πραγματικά μου κάνει εντύπωση.

 

Κι επειδή, κυρίες και κύριοι βουλευτές, ειπώθηκαν πολλά, ακούστηκαν οι θέσεις των κομμάτων, οι θέσεις όλων μας, σχολιάστηκαν όλα τα σκανδαλώδη άρθρα κι επειδή η κυβέρνηση κι άλλοι παράγοντες παρουσιάζουν την μεταλλευτική δραστηριότητα ως μονόδρομο για την Βορειοανατολική Χαλκιδική, σήμερα με την ευκαιρία της διαδικασίας τη β’ ανάγνωσης, εμείς θα μιλήσουμε για ανάπτυξη. 

Θα πρέπει να υπογραμμιστεί το γεγονός, ότι οι εξορύξεις μετάλλων, έχουν οδηγήσει την περιοχή του Δήμου Αριστοτέλη σε σοβαρό αναπτυξιακό έλλειμα. Ιδιαίτερα σε ότι αφορά τα χωριά που έχουν εγκλωβιστεί στη μεταλλευτική μονοκαλλιέργεια, το αναπτυξιακό αυτό έλλειμα είναι πάρα πολύ σοβαρό. Παρά τα στρατηγικά της πλεονεκτήματα, η περιοχή του Δήμου Αριστοτέλη που έχει παραδοθεί στα μεταλλεία, δεν έχει αναπτύξει όλα εκείνα τα οικονομικά χαρακτηριστικά που οδήγησαν στην ανάπτυξη της Χαλκιδικής τα προηγούμενα χρόνια. 

Συγκεκριμένα, στα χωριά της μεταλλευτικής περιοχής δεν έχει αναπτυχθεί όσο θα μπορούσε, ούτε ο τουρισμός, ούτε η πρωτογενής παραγωγή, ούτε η αγροτική μεταποίηση, ούτε η ανάδειξη των πολιτιστικών πόρων, ούτε έχουν δημιουργηθεί υποδομές που θα αναβαθμίζαν το επίπεδο της ποιότητας ζωής των ανθρώπων στη περιοχή. 

Το οικονομικό αδιέξοδο που έχει δημιουργήσει η ίδια η μεταλλευτική δραστηριότητα παρουσιάζεται ως μονόδρομος στους πολίτες της μεταλλευτικής περιοχής και το μοναδικό που προβάλλεται ως εναλλακτική είναι η εργασία στις μεταλλευτικές στοές και στις εγκαταστάσεις της μεταλλευτικής εταιρίας. Η ποιότητα της εργασίας είναι χαμηλή, οι αμοιβές είναι πολύ χαμηλές, ιδιαίτερα για τους εργολαβικούς εργαζόμενους και πολύ μέτριες για τους εργαζόμενους με σύμβαση με την εταιρία κι η επικινδυνότητα της εργασίας είναι πάρα πολύ μεγάλη. 

Εμάς, λοιπόν, αυτή εικόνα δεν μας καλύπτει και θα παρουσιάσουμε σήμερα μία εναλλακτική πρόταση βιώσιμης ανάπτυξη στην περιοχή, με έμφαση στην απεξάρτηση από την μονοκαλλιέργεια των εξορύξεων για την Βορειοανατολική Χαλκιδική κι ιδιαίτερα για τα χωριά που έχουν οδηγηθεί στην απόλυτη εξάρτηση από τα μεταλλεία. 

Πιστεύουμε ότι χρειάζεται η περιοχή ένα ειδικό χωρικό σχέδιο ανάπτυξης, το οποίο θα μπορέσει να δημιουργήσει, σε πρώτη φάση και σε βάθος διετίας, θέσεις εργασίας, με καλές προοπτικές και με καλύτερη ποιότητα για την ζωή και την υγεία των ανθρώπων. Το επίκεντρο του ειδικού χωρικού αναπτυξιακού σχεδίου μας βρίσκονται οι μικρές επιχειρήσεις, την ανάπτυξη των οποίων θα στηρίξουμε με επενδυτικά κεφάλαια και χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης. Με άλλα λόγια, θα κάνουμε ακριβώς το αντίθετο από αυτό που κάνει σήμερα η κυβέρνηση, η οποία εξοντώνει την μικρή επιχείρηση και ενισχύει την μεταλλευτική εταιρία. 

Οι μικρές επιχειρήσεις που θα ενταχθούν στο ειδικό χωρικό αναπτυξιακό σχέδιο θα χρηματοδοτηθούν με κεφάλαια για να ξεκινήσουν να δραστηριοποιούνται στους εξής τομείς : Τουρισμός, αγροδιατροφή, πολιτισμός, υποδομές. Παράλληλα, θα επιδοτείται το μη μισθολογικό κόστος της εργασίας στις επιχειρήσεις στους κλάδους αυτούς και θα παρέχονται σοβαρά φορολογικά κίνητρα, ιδιαίτερα σε όσους θελήσουν να ξεκινήσουν μία ατομική επιχείρηση στην περιοχή. 

Στο δεύτερο πυλώνα του σχεδίου βρίσκονται οι υποδομές κι η ανάδειξη των πολιτιστικών και περιβαλλοντικών πόρων. Συμμέτοχοι στο σχέδιο, λοιπόν, αυτό θα είναι η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής κι Αγίου Όρους κι οι φορείς της διοίκησης κι αυτοδιοίκησης που έχουν αρμοδιότητα για τις υποδομές, για την κατασκευή δρόμων, λιμένων, έργων κοινής ωφέλειας, αντιπλημμυρικών έργων, έργων ανάδειξης του αρχιτεκτονικού μας πλούτου. Το συνολικό πρόγραμμα, εμείς προτείνουμε να ανέρχεται σε 200 εκατομμύρια ευρώ, με μόχλευση από το Ταμείο Ανάκαμψης και αρμόδιος φορέας για την υλοποίηση του να είναι ο Τομέας Μακεδονίας - Θράκης του Υπουργείου Εσωτερικών. 

Θέλουμε, με αυτό το αναπτυξιακό σχέδιο να δημιουργήσουμε σε πρώτη φάση νέες θέσεις εργασίας στον Δήμο Αριστοτέλη, ώστε οι κάτοικοι από την μεταλλευτική περιοχή να έχουν την επιλογή να διαλέξουν έναν άλλο επαγγελματικό δρόμο, πιο βιώσιμο, πιο ενδιαφέρον για την εξέλιξη τους, με καλύτερες προοπτικές ζωής. Οι νέες αυτές θέσεις θα λειτουργήσουν ως αναπτυξιακός πυρήνας, για την δημιουργία ακόμα καλύτερων προοπτικών για την οικονομία και σε επόμενη φάση φάση αυτές οι θέσεις εργασίας, μπορούν να γίνουν ακόμα περισσότερες. 

Θα ήθελα, λοιπόν, να καταθέσω στα πρακτικά της Βουλής την πρόταση μας για την δημιουργία ενός ειδικού χωρικού αναπτυξιακού σχεδίου, το οποίο εμείς θέλουμε να απλωθεί σε όλη την Μακεδονία και τη Θράκη, ώστε κάθε περιοχή που σήμερα βιώνει αναπτυξιακό έλλειμα να μπορέσει να δημιουργήσει μια ραχοκοκκαλιά μικρών επιχειρήσεων στους τομείς του τουρισμού, της αγροδιατροφής και του πολιτισμού. Το καταθέτω στα πρακτικά, για να είναι διαθέσιμο σε όποιον θέλει να το αναζητήσει και ταυτόχρονα ζητάμε από την τοπική κοινωνία να συμμετέχει, με τις απόψεις και τις ιδέες της σε αυτό το σχέδιο, ώστε να ξεφύγουμε από τα αδιέξοδα της οικονομίας των εξορύξεων, της μεταλλευτικής μονοκαλλιέργειας και της παράδοσης μιας περιοχής και χιλιάδων ανθρώπων στις ορέξεις μίας πολυεθνικής εταιρίας. Σας ευχαριστώ

Σηµείωµα τεκµηρίωσης - Η συµβολή του τοµέα Μακεδονίας - Θράκης του Υπουργείου Εσω τερικών στις δράσεις του Ταµείου Ανάκαµψης.  

Γενικές παραδοχές : Ο τοµέας Μακεδονίας - Θράκης του Υπουργείου Εσωτερικών αποτελεί την µόνη δοµή σε επίπεδο Υφυπουργείου, η οποία δεν ασχολείται µε τοµεακές δηµόσιες πολιτικές,  αλλά µε την χωρική διάσταση της ανάπτυξης σε µία περιοχή, η οποία περιλαµβάνει 12 Νοµούς και 3 Περιφέρειες. Στο πλαίσιο αυτό και µε δεδοµένο ότι στους συγκεκριµένους Νοµούς το Ταµείο Ανάκαµψης θα χρηµατοδοτήσει τοµεακές δράσεις (π.χ. απολιγνιτοποίηση στην Κεντρική Μακεδο νία αρµοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος, κατασκευή οδικών αξόνων αρµοδιότητας Υπουργεί ου Υποδοµών κλπ), η αλληλεπίδραση του Τοµέα Μακεδονίας - Θράκης του ΥΜΑΘ µε το ανα πτυξιακό σχέδιο του Ταµείου Ανάκαµψης θα πρέπει να αφορά οριζόντιες δράσεις που δη µιουργούν συνολική δυναµική ανάπτυξης στο συγκεκριµένο γεωγραφικό - κοινωνικό - οικο νοµικό χώρο της Μακεδονίας και της Θράκης.  

Σήµερα, το ΥΜΑΘ λαµβάνει από το Πρόγραµµα Δηµοσίων Επενδύσεων, το ποσό των µόλις 2 εκα τοµµυρίων ευρώ τον χρόνο. Στόχος είναι το ποσό αυτό να πενηνταπλασιαστεί µέχρι το 2023, να φτάσει στα 100 εκατοµµύρια ευρώ σε απευθείας εκταµιεύσεις και ταυτόχρονα να µοχλευθούν,  µέσω του προβλεπόµενου δανεισµού άλλα 100 εκατοµµύρια ευρώ. Τα χρήµατα αυτά θα διατε θούν, όπως προβλέπεται από το πρόγραµµα εµπροσθοβαρώς µε το 70%, δηλαδή 140 εκατοµµύρια περίπου µέχρι το 2022, µέσω συµβασιοποιηµένων έργων.  

Με δεδοµένο ότι το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν στις 3 Περιφέρειες της Μακεδονίας και της Θρά κης ανέρχεται σε περίπου 30 δισεκατοµµύρια, εκ των οποίων λόγω της πανδηµίας αναµένεται να χαθούν τουλάχιστον τα 3 δισεκατοµµύρια, η διάθεση του ποσού των 200 εκατοµµυρίων οριζόντια κι εµπροσθοβαρώς θα µπορούσε να δηµιουργήσει ένα ακόµα εργαλείο ανάσχεσης της κρίσης στη

Βόρεια Ελλάδα, µέσα από τον Τοµέα Μακεδονίας - Θράκης, σε συνδυασµό πάντοτε µε τις υπόλοι πες τοµεακές δράσεις που θα οριοθετηθούν ανά υπουργείο κι ανά τοµέα δηµόσιας πολιτικής.  

Στόχευση : Ο συνεκτικός αναπτυξιακός κρίκος των 3 Περιφερειών και των 12 Νοµών της Μακε δονίας και της Θράκης δεν θα µπορούσε να είναι άλλος από την ανάπτυξη µε όχηµα τον πολιτισµό και τον τουρισµό. Με δεδοµένο ότι η Μακεδονία κι η Θράκη αποτελούν τον χώρο διακοπών για 80  εκατοµµύρια πολίτες από τα Βαλκάνια και περιλαµβάνει ένα πολύ πυκνό δίκτυο παγκόσµιων µνη µείων, το ΥΜΑΘ θα πρέπει να εστιάσει στον άξονα 4.6 του Ταµείου Ανάκαµψης “Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας κύριων οικονοµικών τοµέων της χώρας, δηλαδή του τουρισµού, του πολιτι σµού, της µεταποίησης, του αγροτικού τοµέα και των υποδοµών.” 

Στο πλαίσιο αυτό στόχος είναι να χρηµατοδοτηθούν projects ανάδειξης του αρχαιολογικού πλούτου, της θρησκευτικής κληρονοµιάς και σχέδια τουριστικής ανάπτυξης που θα διαφορο ποιούν το τουριστικό µοντέλο, µε στόχο τον 12µηνο τουρισµό και της συµµετοχή όλων των περιοχών στο τουριστικό ΑΕΠ της Βόρειας Ελλάδας.  

Σε αυτή την κατεύθυνση προτείνεται το ΥΜΑΘ να δώσει αναπτυξιακά κίνητρα στην προβολή των διεθνών πολιτιστικών assets της Βόρειας Ελλάδας, όπως :  

- Η ανάδειξη ενός πυκνού δικτύου τόπων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, ιδιαίτερα της Αρχαίας Μακεδονίας.  

- Η ανάδειξη ενός ευρέως δικτύου σηµείων θρησκευτικού τουρισµού, µε αιχµή φυσικά την Αθω νική Πολιτεία, αλλά και µε συµπερίληψη όλων θρησκευτικών πολιτιστικών µνηµείων και ση µείων της Μακεδονίας και της Θράκης.  

- Η στήριξη ενός τουρισµού αειφορίας, µε περιβαλλοντικό πρόσηµο και µε έµφαση στους τοµείς και στις περιοχές που µπορούν να συµβάλλουν στην επιµήκυνση της τουριστικής περιόδου στη Βόρεια Ελλάδα.  

- Η στήριξη σχεδίων αγροτουριστικής ανάπτυξης, παραδοσιακής γεωργίας και αγροτικής µετα ποίησης, ως παράγοντες τουριστικής υπεραξίας.  

- Η δηµιουργία υποδοµών πρόσβασης σε σηµεία τουριστικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος, µε στόχο την ήπια τουριστική ανάπτυξη. 

Στο συγκεκριµένο σχέδιο καλούνται να συµµετάσχουν φορείς της ιδιωτικής οικονοµίας, ακαδηµαϊκά ιδρύµατα, νοµικά πρόσωπα του δηµοσίου και του ιδιωτικού τοµέα, φορείς της κοινωνικής οικονοµί ας, η τοπική κι η περιφερειακή αυτοδιοίκηση, συνεργατικές πλατφόρµες µε την συµµετοχή κι άλλων Υπουργείων κ.α. 

Μεθοδολογία χρηµατοδοτήσεων : Οι χρηµατοδοτήσεις θα µπορούσαν να προχωρήσουν γρήγορα,  µέσα από την οργανωτική δοµή της Διεύθυνσης Μακεδονίας - Θράκης του Υπουργείου Εσωτερι κών, η οποία διαθέτει την σχετική τεχνογνωσία. Το βασικό ζήτηµα, ως προς την ταχύτητα επιλογής των σχετικών σχεδίων είναι η πληροφορία να διαχυθεί σε τοπικό επίπεδο και να δηµιουργηθεί ανα Δήµο ένα µητρώο επενδυτικών προτάσεων, µε φορά “bottom - up”, δηλαδή µέσα από την αναζή τηση τοπικών λύσεων ανάπτυξης στη λογική της ενοποίησης µικρών ή και µεγαλύτερων αναπτυ ξιακών θυλάκων στις κατευθύνσεις που προαναφέρθηκαν.  

Ενδεικτικό παράδειγµα : Η δηµιουργία 200 θέσεων εργασίας στο Δήµο Αριστοτέλη Χαλκιδικής,  στο πλαίσιο της απεξάρτησης από την µονοκαλλιέργεια των εξορύξεων µετάλλων.  

Τοπικά assets :  

1. Η πληθώρα µείζονων αρχαιολογικών χώρων που δεν έχουν µελετηθεί κι αναδειχθεί επαρκώς.  2. Η διεθνής αναγνωρισιµότητα της προ του Άθω περιοχής 

3. Η διεθνής αναγνωρισιµότητα των Αρχαίων Σταγείρων και της αριστοτελικής φιλοσοφίας.  4. Σηµεία τουριστικού ενδιαφέροντος που συνδυάζουν θάλασσα και βουνό.  

Στόχοι :  

1. Η δηµιουργία ενός εκτενούς δικτύου ενοποιηµένων αρχαιολογικών χώρων.  2. Η δηµιουργία ενός διεθνούς αριστοτελικού κέντρου, µε έµφαση στον συνεδριακό τουρισµό 3. Η δηµιουργία µικρών και µεσαίων τουριστικών επενδύσεων, µε έµφαση στην οικολογία, στη γαστρονοµία και στην άθληση.  

Φορείς που θα µπορούσαν να συµµετέχουν :  

1. Πανεπιστήµια της Βόρειας Ελλάδας

2. Οργανισµοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης 

3. Ιδιωτικές τουριστικές επενδύσεις (τουρισµού, φιλοξενίας, εστίασης, αγροδιατροφής) 4. Συνεταιριστικά σχήµατα και φορείς της κοινωνικής οικονοµίας 

Ενδεικτική χρηµατοδότηση : 10 εκατοµµύρια ευρώ άµεσες χρηµατοδοτήσεις, µόχλευση 10 εκα τοµµυρίων ευρώ µέσω των προνοµιακών δανείων του Ταµείου Ανάκαµψης, συµµετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων σε τουριστικές επενδύσεις.  

Κυριακή Μάλαµα 

Αν. Τοµεάρχης Μακεδονίας - Θράκης ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ 

Βουλευτής Χαλκιδικής ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ